Περιγραφή του μνημείου

Το Ρετζέπ Πασά Τζαμί χτίστηκε το 1588 στην παλιά πόλη της Ρόδου στη σημερινή πλατεία Δωριέως και είναι ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα δείγματα οθωμανικής αρχιτεκτονικής στο νησί. Η υψηλή ποιότητα κατασκευής και οι προσεγμένες, αρμονικές αναλογίες του τεμένους αποδεικνύουν πως το έργο είχε αναλάβει έμπειρος αρχιτέκτονας και εξειδικευμένο συνεργείο τεχνιτών. Αποτελείται από τετραγωνική θολοσκέπαστη αίθουσα προσευχής, τριμερές προστώο και μιναρέ, ενώ το συγκρότημα συμπληρώνουν το μαυσωλείο του Ρετζέπ Πασά και οι κρήνες καθαρμού.

Η κατασκευή των κτισμάτων έχει γίνει από πωρόλιθο σε ψευδοϊσόνομο σύστημα με ενδιάμεσο γέμισμα μεγάλης αντοχής. Ο χώρος της αίθουσας στεγάζεται από ημισφαιρικό τρούλο που στηρίζεται σε ψευδοτύμπανο. Ξεχωρίζουν τα ανάγλυφα εξωτερικά πλαίσια των παραθύρων του ισογείου, τα μαρμάρινα θυρώματά τους και η εντυπωσιακή τοξωτή είσοδος με συνδυασμό χρωματιστών μαρμάρων και περίτεχνο ανάγλυφο πλαίσιο. Το προστώο με το υπερυψωμένο βάθρο στεγάζεται από τρεις τρουλίσκους και στηρίζεται σε τέσσερις μαρμάρινους κίονες. Ο μιναρές αποτελεί τυπικό δείγμα της εποχής με οκταγωνική βάση και κυλινδρικό το ανώτερο τμήμα, όπως σώζεται σήμερα, ενώ στην αρχική μορφή ακολουθούσε εξώστης και κωνική απόληξη.

Στο εξωτερικό του τεμένους εντυπωσιάζει η άρτια διατηρημένη κόγχη του μιχράμπ κατασκευασμένη με λαξευμένα μαρμάρινα στοιχεία. Ένας ξύλινος εξώστης στηριζόμενος σε μαρμάρινο στύλο, που έχει αλλάξει μέγεθος μέσα στο πέρασμα των χρόνων, αποτελούσε τον γυναικωνίτη. Σε αρκετά καλή κατάσταση βρίσκεται και το μεγαλύτερο τμήμα του μινμπάρ, με τη μαρμάρινη σκάλα του.